نقش بالقوه مهار گیرنده سیگما-1 و مسیرهای مرتبط با استرس شبکه اندوپلاسمی در افزایش بیان نشانگرهای اندودرم قطعی در سلول‌های بنیادی جنینی انسان
استرس شبکه آندوپلاسمی )(ER و پاسخ پروتئین باز نشده((UPR در فرآیندهای تکثیر، تمایز و آپوپتوز سلول‌های بنیادی نقش کلیدی ایفا می‌کنند. گیرنده سیگما-1 (S1R) یک پروتئین چاپرون منحصر به‌فرد در ER است که در تنظیم استرس این ارگانل و مسیر UPR نقش دارد.طی مطالعه ای، دکتر یاسر تهمتنی، دکتر فائزه شکری، دکتر حمید رضا آقایان، المیرا رضایی زونوز و همکارانشان در پژوهشگاه رویان و دانشگاه علوم پزشکی تهران به بررسی تأثیر مهار S1R بر پرتوانی و تمایز سلول‌های بنیادی جنینی انسان) hESCs) پرداختند. برای این منظور، سلول‌های hESC با دوزهای مختلف مهارکننده S1R) BD 1047) تیمار شده، بیان ژن‌های مرتبط با پرتوانی و همچنین ژن‌های اختصاصی دودمان‌های سلولی مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج این پژوهش که در نشریه بین المللی Experimental Cell Research به چاپ رسیده است، نشان داد، تیمار با BD منجر به افزایش بیان عامل رونویسی SRY-box 17 (SOX17) به‌عنوان نشانگر اندودرم، و کاهش بیان ژن NANOGو همچنین کاهش تعداد کلونی‌های مثبت برای آلکالین فسفاتاز (ALP) می شود. برای بررسی الگوهای بیان ژن مرتبط با استرس ER در طی تمایز به اندودرم اولیه )DE)، تحلیل in silico روی سه مجموعه داده مشتق‌شده از hESC، GSE63592)GSE52658(GSE98324, انجام شد. این تحلیل نشان داد، بیان ژن‌های مرتبط با UPR در طول تمایز DE افزایش یافته‌اند و ژن CCL2 تنها ژن مشترک در هر سه مجموعه داده بود.
نتایج حاصل از qRT-PCR و رنگ‌آمیزی ایمونوهیستوشیمی نشان دادند که ژن‌های نشانگر UPR از جملهCCL2 ، eIF2A، ATF4، XBP1، GRP78، DDIT3، DNAJB9 و PDIA5، هم در hESC های تیمار شده با BD و هم در سلول‌های DE مشتق از hESCهای زن و مرد افزایش بیان داشته‌اند.
یافته‌های این پژوهش نقش احتمالی S1R، ژن‌های مرتبط با استرس ER، و مسیر CCL2 را در تمایز سلول‌های بنیادی جنینی به اندودرم اولیه نشان می‌دهد. استفاده از این اهداف جدید ممکن است به بهبود کارایی پروتکل‌های تمایز آزمایشگاهی با هدف تولید اندودرم منجر گردد.
تاریخ انتشار: ۱۴۰۴/۰۳/۱۹
