پتانسیل تاج زیست‌مولکولی در مهندسی وزیکول خارج سلولی برای کاربردهای درمانی
وزیکول‌های خارج‌سلولی (EVs) اثربخشی درمانی خود را در بسیاری از بیماری‌ها به اثبات رسانده‌اند. با این حال، کاربرد بالینی آن‌ها همچنان با چالش‌هایی نظیر غنی‌سازی محموله و هدف‌گیری دقیق مواجه است. تاج زیست‌مولکولی (Biomolecular Corona یا BC) که بخشی از هویت زیستی EVها محسوب می‌شود، نقش مهمی در این چالش‌ها ایفا می‌کند. ویژگی‌های مختلف EVها، از جمله منشأ سلولی و شرایط فیزیولوژیکی، بر تشکیل BC در طول فرایند بیوژنز و ترشح تأثیرگذار هستند. همچنین، ویژگی‌های محیطی که EV در آن ترشح یا وارد می‌شود، می‌توانند بر تشکیل، بلوغ و عملکرد BC تأثیر بگذارند.
پیشرفت‌های اخیر نشان داده‌اند که در نظر گرفتن ارتباط بین EV و BC، رویکردی کلیدی برای دستیابی به اثربخشی درمانی بهتر است. دکتر محمد رضا باغبان اسلامی نژاد، دکتر سمانه حسنی، اباذر اسماعیلی از پژوهشگاه رویان طی یک مقاله مروری ابتدا به بررسی فرایند تشکیل، ترکیب و اهمیت BC در EVها پرداختند. سپس، استراتژی‌های زیستی، شیمیایی و فیزیکی برای مهندسی BC را مورد بحث قرار داده و در پایان، کاربردهای درمانی این رویکرد را مرور کردند.
این مقاله مروری که در مجله بین المللی Biomedicine & Pharmacotherapy به چاپ رسیده است، چنین عنوان می‌کند که مهندسی BC می‌تواند پیش از تولید EV (درون‌زاد) یا پس از آن (برون‌زاد) با استفاده از روش‌های شیمیایی، فیزیکی و زیستی انجام شود. همچنین شرح می‌دهد که با گسترش دانش درباره ترکیب و عملکرد BC، رویکردهای نوآورانه‌تری در حال ظهور است که می‌توانند به بهبود پایداری، کاهش حذف توسط سیستم ایمنی و افزایش اثربخشی درمانی EVها منجر شوند.
با توجه به پیچیدگی‌های EV-BC و تعاملات آن در محیط‌های زیستی، استفاده از هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌های گسترده در این حوزه ضروری به نظر می‌رسد. درک بهتر ازBC، به عنوان بخشی پویا و تأثیرگذار در هویتEV، می‌تواند دیدگاه‌های موجود در استخراج، ذخیره‌سازی، مهندسی و کاربرد درمانی EVها را متحول کند.
در نهایت چنین نتیجه می‌گیرد که، حوزه EV-BC هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد و مسائل تحقیقاتی متعددی، از جمله تمایز بین لایه‌های سخت و نرم، توزیع زیست‌مولکول‌ها، تأثیر شرایط محیطی و طراحی محموله‌های دارویی، نیازمند بررسی‌های بیشتر است.
تاریخ انتشار: ۱۴۰۴/۰۴/۲۵
