برداشت مکانیکی صفحات سلولی: رویکردی کارآمد برای مهندسی بافت استخوان و غضروف
مهندسی صفحات سلولی (Cell Sheet Engineering, CSE) به‌عنوان رویکردی نوین، افق‌های امیدبخشی را برای توسعه و کاربرد سازه‌های مهندسی بافت در زمینه‌های مهندسی بافت و پزشکی ترمیمی گشوده است. در این فناوری، سلول‌ها در شرایط کنترل‌شده کشت داده می‌شوند تا یک تک‌لایه منسجم تشکیل دهند که سپس به‌صورت کامل از سطح کشت جدا می‌شود. این فرآیند، تعاملات سلول-سلول را حفظ کرده، موجب نگهداشت فنوتیپ و عملکرد سلولی می‌شود و یکپارچگی ماتریکس خارج‌سلولی (ECM) را نیز دست‌نخورده باقی می‌گذارد. یکی از ویژگی‌های بارز صفحات سلولی، توانایی آن‌ها در حفظ اجزای طبیعی ECM ترشح‌شده توسط سلول‌ها است. هنگامی که ECM در صفحات سلولی حفظ می‌شود، سلول‌ها توسط یک محیط بسیار مناسب از منظر زیستی احاطه می‌شوند تا پتانسیل احیاکنندگی خود را افزایش داده، شرایط مناسب‌تری برای رشد و تمایز سلولی فراهم کنند. دکتر باغبان اسلامی نژاد، دکتر سمانه حسینی، فاطمه لیسی مهربانی و یلدا علی بیگیان از پژوهشگاه رویان و دانشگاه علم و فرهنگ طی یک مقاله مروری به بررسی کاربرد صفحات سلولی در مهندسی بافت استخوان و غضروف پرداختند. در این مقاله مروری که در مجله بین المللی Stem Cell Research & Therapy به چاپ رسیده است، از پژوهش‌های پیشین چنین نتیجه گیری می‌شود که CSE تاکنون نتایج امیدوارکننده‌ای را در طیف گسترده‌ای از کاربردها، به‌ویژه در بازسازی استخوان و غضروف، نشان داده است. همچنین این مقاله عنوان می‌کند که صفحات سلولی می‌توانند مستقیماً به بافت هدف پیوند زده شوند، با بافت میزبان ادغام گردند و فرآیند بازسازی را تسهیل کنند. با این حال، چالش اصلی در این فناوری، جداسازی صفحات سلولی سالم بدون آسیب به ECM و اتصالات سلول-سلول است. سپس این مقاله به شرح روش‌های گوناگونی که برای برداشت سالم صفحات سلولی توسعه یافته‌اند می‌پردازد و سیستم‌های حساس به دما و لایه‌برداری مکانیکی را به عنوان رایج‌ترین روش‌ها معرفی می‌کند.
در نهایت این مقاله به شرح این موضوع می‌پردازد که برداشت مکانیکی به دلیل سادگی، هزینه پایین و سهولت دسترسی، روشی پرکاربرد محسوب است که در تحقیقات، به‌خصوص در حوزه مهندسی بافت استخوان و غضروف، مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
تاریخ انتشار: ۱۴۰۴/۰۶/۳۰
